Ηλεκτρική Ενέργεια στη Ρόδο: Ακριβή και δυσεύρετη

Ακριβή είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη Ρόδο αλλά και δυσεύρετη. Ακριβή γιατί η παραγωγή της γίνεται από τη ΔΕΗ μόνο από ορυκτά καύσιμα, μαζούτ και ντίζελ, με πολύ υψηλό κόστος και δυσεύρετη για τρεις λόγους:
1. Δε γίνεται καμία προσπάθεια εξοικονόμησης από κανέναν με αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να έχει εκτοξευθεί η ζήτηση. Δεν υπάρχει δηλαδή πολιτική εξοικονόμησης, δεν τίθενται στόχοι προς αυτή την κατεύθυνση και δε λαμβάνονται συγκεκριμένα μέτρα που θα μπορούσαν να μειώσουν την κατανάλωση.

2. Η διείσδυση των ΑΠΕ και γενικότερα των καθαρών τεχνολογιών παραγωγής ενέργειας, είναι ακόμα πολύ μικρή. Το αποτέλεσμα είναι, λόγω της αύξησης της ζήτησης, να απαιτείται κάθε φορά η εγκατάσταση νέων ρυπογόνων μονάδων για τις οποίες δικαιολογημένα υπάρχουν αντιδράσεις από τους πολίτες.

3. Δεν υπάρχει σχεδιασμός για τη ικανότητα του νησιού στην παραγωγή ενέργειας, δηλαδή αυξάνεται η ζήτηση χωρίς να λαμβάνεται υπόψη πόση ενέργεια μπορούμε να παράγουμε.

Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο νησί της Ρόδου.
Στον παρακάτω πίνακα μπορείτε να δείτε την εξέλιξη της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο νησί μας όπως καταγράφτηκε από την ίδια τη ΔΕΗ. Ο πίνακας αυτός δείχνει πόσο έχει αυξηθεί η ζήτηση τα τελευταία χρόνια με τα γνωστά προβλήματα που πάντα την ακολουθούν.

Η αύξηση αυτή οφείλεται σε μια άνευ προηγουμένου αύξηση του αριθμού των κλινών τα τελευταία χρόνια, στην ανάλογη αύξηση της κατανάλωσης των υποδομών (π.χ δημοτικός ηλεκτροφωτισμός) αλλά και στην αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών και προτύπων λόγω και της κλιματικής αλλαγής (μεγάλη χρήση κλιματιστικών, αύξηση της οικιακής κατανάλωσης κλπ).

Έτος 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Παραγωγή σε

MWh 393.205 424.684 465.816 503.812 551.009 584.018 604.954 650.025 662.419
Έτος 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Παραγωγή σε MWh 675.755 700.045 743.161 760.561 761.421
764.593
Πίνακας 1: Η εξέλιξη της παραγωγής τα τελευταία 15 χρόνια

Με λίγα λόγια παρατηρεί κανείς ότι σε 15 χρόνια η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο νησί, άρα και η ζήτηση, αυξήθηκε 94,5%, δηλαδή σχεδόν διπλασιάστηκε.

Πού παράγεται αυτή η ενέργεια
Το 1996 ήταν η χρονιά που έγινε η μεγάλη επέκταση στο σταθμό παραγωγής της ΔΕΗ στη Σορωνή με την εγκατάσταση τεσσάρων νέων μηχανών, τριών μηχανών βάσεως και ενός αεριοστρόβιλου. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν ακόμα δύο αεριοστρόβιλοι και είκοσι Ηλεκτροπαραγωγά Ζεύγη (Η/Ζ).

Οι μηχανές αυτές προστέθηκαν σε τέσσερις μονάδες βάσης και δύο αεριοστρόβιλους που ήδη υπήρχαν τότε, εκ των οποίων ο ένας αποσύρθηκε πέρυσι λόγω παλαιότητας και βλάβης. Το σύστημα ενισχύεται τους θερινούς μήνες με Η/Ζ που εγκαθίστανται εκτός του σταθμού.
Συνολικά αυτή τη στιγμή ο σταθμός ΑΗΣ Σορωνής φιλοξενεί:
MOΝΑΔΕΣ Εγκατεστημένη Ισχύς
ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (σε ΜW)
ΑΤΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ: Δύο (2) 2*15=30
ΑΕΡOΣΤΡΟΒΙΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ: Τέσσερις (4) 93
ΜΟΝΑΔΕΣ DIESEL: Πέντε (5) 84,5
ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΑ ΖΕΥΓΗ: Είκοσι (20) 25
Συνολική Εγκατεστημένη Ισχύς 232,5

Η Συμμετοχή των ΑΠΕ
Μικρή είναι ακόμα η συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (αιολική, φωτοβολταϊκή) στο σύνολο της παραγωγής παρόλο που έχει γίνει σημαντική πρόοδος τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεση μας η παραγωγή αιολικής ενέργειας το 2010 έφτασε τις 54.913,20 MWh, συμμετείχε δηλαδή σε ποσοστό 7,18% στην παραγωγή. Την ίδια ώρα η ενέργεια από τα φωτοβολταϊκά έφτανε τις 1.879,39 ΜWh, με πολύ μικρότερο ποσοστό στην παραγωγή (0,25%).
Έτος 2008 2009 2010
Παραγωγή από
αιολικά πάρκα
(σε MWh) 31.594,20 46.207,30 54.913,20
Συμμετοχή στο
σύνολο της
παραγωγής 4,15% 6,07% 7,18%
Πίνακας 3: Παραγωγή αιολικής ενέργειας στη Ρόδο

Σύμφωνα με την απάντηση που απέστειλε στη Βουλή των Ελλήνων ο πρόεδρος της ΔΕΗ κ. Αρθούρος Ζερβός σε ερώτηση του βουλευτή του ΛΑΟΣ κ. Αϊβαλιώτη (αριθ. 21620/23.8.2011), η εγκατεστημένη ισχύς των αιολικών πάρκων στη Ρόδο είναι 26,35 MW από τρία πάρκα ενώ σε φάση κατασκευής βρίσκονται άλλα δύο πάρκα με ισχύ 23,1 MW. Επί πλέον έχουν διασυνδεθεί στο δίκτυο της Ρόδου φωτοβολταϊκά πάρκα συνολικής ισχύος 1,97 MW.

Άρα η συνολική εγκατεστημένη ισχύς από αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα είναι 28,32 MW ενώ το 2012 αναμένεται να φθάσει τα 51,42 MW με στόχο να καλυφθεί το ανώτατο προβλεπόμενο από το Ν. 2244/1994 όριο του 30% της ετήσιας αιχμής του συστήματος που σήμερα είναι 61,8 MW (206,30%).

Το ενδιαφέρον όμως κομμάτι στην απάντηση του κ. Ζερβού είναι εκείνο που αναφέρεται στα προβλήματα που παρουσιάζει το σύστημα της Ρόδου για την περαιτέρω ανάπτυξη ΑΠΕ. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΔΕΗ ΑΕ επειδή το σύστημα της Ρόδου είναι απομονωμένο (μη διασυνδεμένο) δημιουργούνται προβλήματα στη συνεργασία των σταθμών ΑΠΕ με τους Θερμικούς Σταθμούς Παραγωγής και στην ευστάθεια του συστήματος.

Από την άλλη πλευρά δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την αποδοτικότητα των ΑΠΕ σε συνθήκες μη ευνοϊκές (π.χ έλλειψη ανέμων). Επομένως, σύμφωνα με το κ. Ζερβό, η εγκατεστημένη ισχύς των θερμικών σταθμών θα πρέπει ανά πάσα στιγμή να καλύπτει το σύνολο των αναγκών της ζήτησης έστω και εάν δεν απαιτείται η λειτουργία τους.

Από τα παραπάνω συνάγονται τρία συμπεράσματα
1 Η Ρόδος δε θα μπορεί να έχει περισσότερη από 30% της αιχμής εγκατεστημένη ισχύ από ΑΠΕ.
2 Οι θερμικοί σταθμοί ανά πάσα στιγμή θα πρέπει να καλύπτουν το σύνολο της ζήτησης.
3 Εάν θέλουμε να ξεπεράσουμε αυτό το εμπόδιο είναι απαραίτητη η διασύνδεση του νησιού με κάποιο ηπειρωτικό σύστημα και η αναβάθμιση του δικτύου.

Πόσο κοστίζει η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη Ρόδο
Ενώ όμως η παραγωγή αιολικής και ηλιακής ενέργειας κοστίζει λιγότερο, η ενέργεια από ορυκτά καύσιμα είναι πολύ δαπανηρή. Όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα το καύσιμο που αυτή τη στιγμή χρησιμοποιείται στο νησί μας είναι μαζούτ και ντίζελ αποκλειστικά, καύσιμα που είναι πανάκριβα αλλά και ρυπογόνα.

Οι τιμές τους κυμαίνονται και αυτή την περίοδο δεν είναι στα υψηλότερα επίπεδα. Η ΔΕΗ για τη συνολική παραγωγή ρεύματος κατανάλωσε τη χρονιά που μας πέρασε 146.974 τόνους μαζούτ και 37.985 χιλιόλιτρα (κυβικά μέτρα) ντίζελ.

Το κόστος αυτής της κατανάλωσης με σημερινές τιμές είναι € 122.743.875. Με τις τιμές σταθερές, σε μια δεκαετία έχουμε πληρώσει 1,2 δισ. ευρώ για εισαγωγές πετρελαίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μόνο για τις ανάγκες της Ρόδου, ποσό ίσο περίπου με αυτό που έψαχνε η κυβέρνηση μέσα από σκληρές περικοπές μισθών και συντάξεων και επιβολή φόρων.

Καύσιμο 2008 2009 2010
ΜΑΖΟΥΤ σε τόνους 145.722 147.834 146. 975
Ντήζελ (κυβικά μέτρα) 44.251 39.893 37.985
Πίνακας 4: Η εξέλιξη της κατανάλωσης καυσίμου στη Ρόδο τα τρία τελευταία χρόνια

Μακροχρόνια η τιμή του μαζούτ και του ντίζελ αναμένεται να αυξηθεί πολύ, λόγω της αυξημένης ζήτησης σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ από το 2013 και μετά η κάθε κιλοβατώρα που παράγεται από ορυκτά καύσιμα θα κοστίζει, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΔΕΗ, κατά 40% ακριβότερα λόγω των δεσμεύσεων της χώρας για την προστασία του κλίματος.
Υπολογίζεται ότι σε επίπεδο χώρας οι λογαριασμοί της ΔΕΗ θα επιβαρυνθούν με 1,5-2,5 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο.

Τα παραπάνω δείχνουν ότι η κάθε κιλοβατώρα που καταναλώνουμε μας κοστίζει 0,173€ μόνο εξαιτίας του καυσίμου. Σε αυτό πρέπει να προσθέσουμε το υπόλοιπο κόστος παραγωγής (μισθοί, συντήρηση, αναλώσιμα κλπ) οπότε η κάθε κιλοβατώρα υπολογίζεται ότι κοστίζει για το νησί μας 0,40€.

Οι ΑΠΕ στην υπόλοιπη χώρα
Ο στόχος για το 2020 με τον κανόνα του 20-20-20 είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές να φτάσει το 40% σε εθνικό επίπεδο.

Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς το πρώτο εξάμηνο του 2011, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικών Αλλαγών (Υ.Π.Ε.Κ.Α.) έφτασε τα 2.022 MW ενισχυόμενη κατά 283 MW σε σχέση με το τελευταίο εξάμηνο του 2010.
Η συνολική εγκατεστημένη αιολική ισχύς είναι 1.432 MW, τα φωτοβολταϊκά 341 MW, τα μικρά υδροηλεκτρικά 206 MW, και η βιομάζα 41 MW. Οι υπόλοιπες μορφές αφορούν γεωθερμία, ηλιοθερμία και υβριδικά συστήματα και είναι πρακτικά πολύ χαμηλές.

Μορφή ΑΠΕ Αιολικ Φωτοβολταϊκά Μικρά Βιομάζα Σύνολο
Υδροηλεκτρικά Εγκ.
Ισχύς
ΑΠΕ
(30/6/ 2011
Εγκατεστημένη
Ισχύς σε MW 1431,9 341,1 205,6 43,5 2022,1
Πίνακας 5: Συνολική Εγκατεστημένη Ισχύς από ΑΠΕ στην Ελλάδα (πηγή ΥΠΕΚΑ, από εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος, 23/9/2011)

Το μέλλον στο νησί μας
Η κατάσταση μελλοντικά αναμένεται να είναι μάλλον χειρότερη όσον αφορά την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών μας για τέσσερις λόγους:
• το νέο εργοστάσιο δε φαίνεται στον ορίζοντα,
• το παλιό δεν αντέχει περαιτέρω επεκτάσεις
• δε γίνεται καμία προσπάθεια για εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας
• νέες υποδομές δημιουργούνται (μαρίνα, καρνάγιο,νέα ξενοδοχεία) χωρίς να λαμβάνεται υπόψη εάν υπάρχει επάρκεια ενέργειας για αυτές
• η διείσδυση των ΑΠΕ δεν αναμένεται να είναι πολύ μεγάλη, τουλάχιστον άμεσα

Είναι χαρακτηριστικό ότι η νέα μαρίνα θα απαιτεί ενέργεια 15 MW και το καρνάγιο άλλα 5 MW. Μόνο δηλαδή για να λειτουργήσουν δύο νέες υποδομές χρειαζόμαστε αύξηση 10% της συνολικής ισχύος. Εξάλλου μεγάλες θαλαμηγοί και σκάφη που προσέγγισαν φέτος το νησί μας δεν μπόρεσαν να πάρουν ρεύμα και αναγκάστηκαν να πάνε απέναντι στις τουρκικές μαρίνες και στη μαρίνα της Κω.

Από όλα τα παραπάνω το άμεσα εφικτό και αυτό που η τοπική ηγεσία και οι πολίτες και επιχειρήσεις του νησιού μπορούν να κάνουν εύκολα και γρήγορα είναι εξοικονόμηση ενέργειας. Μια εξοικονόμηση της τάξης του 20%, που είναι εύκολο να γίνει με δεδομένες τις σπατάλες σε δημόσια, δημοτικά και ιδιωτικά δίκτυα, θα απέφερε οικονομία από καύσιμα της τάξης των € 24.548.775.

Όμως θα πρέπει να υπάρξει σχεδιασμός τόσο από το Δήμο της Ρόδου όσο και από την Περιφέρεια Ν. Αιγαίου, πράγμα που δυστυχώς δεν το βλέπουμε. Αυτό που βλέπουμε είναι η διοργάνωση συνεδρίων και διαφημιστικών εκστρατειών στο εξωτερικό, που βεβαίως χρειάζονται, όμως χωρίς να σκεπτόμαστε ότι δεν υπάρχουν βασικές υποδομές και σωστή αντίληψη της ανάπτυξης.

Η ενέργεια και η διαχείρισή της είναι ένας βασικός πυλώνας της ανάπτυξης ενός τόπου. Φοβόμαστε λοιπόν ότι αυτά θα γίνουν μπούμερανγκ εάν τώρα δε σχεδιάσουμε τι είδους ανάπτυξη θέλουμε και πώς θα την πετύχουμε. Στο κάτω κάτω η εύρεση πόρων και η αντιμετώπιση των δημοσιονομικών προβλημάτων δεν μπορεί να προέρχεται μόνο από το στραγγάλισμα των εισοδημάτων των πολιτών.