Η Κοινωνική οικονομία διέξοδος στην ανεργία

Στην εποχή της πολύπλευρης κρίσης (οικονομικής, κοινωνικής, περιβαλλοντικής), με την ανεργία σε πρωτοφανή επίπεδα και τα αδιέξοδα της οικονομίας του ανταγωνισμού πιο εμφανή από ποτέ, πρωτοβουλίες στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας αποδεικνύουν ότι η αλληλεγγύη και ο συνεργατισμός αποτελούν τη λύση σε πολλές διαστάσεις της κρίσης.

Στην Ευρώπη η κοινωνική οικονομία αντιπροσωπεύει το 10% των ευρωπαϊκών εταιρειών και το 10% της ολικής απασχόλησης. Η επιτυχία των συνεταιριστικών επιχειρήσεων, μιας από τις πιο βασικές μορφές της κοινωνικής οικονομίας, δεν μετριέται μόνο με το οικονομικό κριτήριο, αλλά και με τη συμβολή της στην αλληλεγγύη, στην κοινωνική συνοχή και στην ενίσχυση των τοπικών δεσμών. Τα μέλη και οι θέσεις εργασίας είναι χιλιάδες σε ευρωπαϊκό επίπεδο και η συμβολή τους στη μείωση της ανεργίας σημαντική, ειδικά σε θέσεις για άτομα με προβλήματα ένταξης στην αγορά εργασίας.

Στην Ελλάδα δεν έχει ακόμα εμπεδωθεί η σημασία και το εύρος εφαρμογής της. Οι δυνατότητες, όμως, που ανοίγονται είναι τεράστιες και η τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να γίνει αρωγός σε σχετικές πρωτοβουλίες. Αλλά και στο Νότιο Αιγαίο η Κοινωνική Οικονομία μπορεί να αποτελέσει μια ρεαλιστική διέξοδο για την τοπική οικονομία και την απασχόληση με εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Οι διαπιστώσεις αυτές συζητήθηκαν στην εκδήλωση με θέμα “Κοινωνική οικονομία και κοινωνικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη: μια πράσινη απάντηση στην κρίση και στην ανεργία”, που συνδιοργάνωσαν την Παρασκευή, 22.06.2012 στη Σύρο ο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ Ν Αιγαίου, οι Οικολόγοι Πράσινοι Νοτίου Αιγαίου και ο ευρωβουλευτής τους Νίκος Χρυσόγελος.

Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν πρωτοβουλίες στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας από τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου και από ευρωπαϊκές χώρες. Δόθηκε έμφαση στα κοινωνικά οφέλη που συνδιάζονται με τα οικονομικά. Ιδιαίτερα θετικός είναι ο απολογισμός που έκαναν όλοι οι συμμετέχοντες και η ελπίδα που δημιουργείται μέσω της κοινωνικής οικονομίας σε θέματα αλληλεγγύης, δημιουργίας τοπικής οικονομίας και θέσεων εργασίας, αλλά και εξάλειψης φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού.

Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε η κα Άννα Παλαιολόγου, πρόεδρος του ΔΣ του Γυναικείου Συνεταιρισμού Σύρου “ΚΑΣΤΡΙ”,από τα πιο σημαντικά οφέλη της δραστηριότητάς τους είναι ότι οι γυναίκες ένιωσαν χρήσιμες και παραγωγικές και διατίθενται να βοηθήσουν με την εμπειρία τους οποιοδήποτε εγχείρημα ξεκινήσει και τις χρειαστεί.

O Michal Len από το ευρωπαϊκό δίκτυο συνεταιριστικών επιχειρήσεων για την επαναχρησιμοποίηση – ανακύκλωση – κομποστοποίηση RREUSE, δήλωσε: “Οι κοινωνικές επιχειρήσεις παρέχουν ευκαιρίες στην απασχόληση και την κατάρτιση βασικών δεξιοτήτων σε ένα ευρύ φάσμα οικονομικών τομέων, συμπεριλαμβανομένων της διαχείρισης των αποβλήτων. Ειδικότερα, επιτρέπουν την κοινωνική και οικονομική ένταξη των ευάλωτων ομάδων, όπως άτομα με ειδικές ανάγκες. Για τις νησιωτικές κοινότητες, όπου η βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων είναι ζήτημα ζωτικής σημασίας, οι κοινωνικές επιχειρήσεις παρέχουν ευκαιρίες απασχόλησης στον τομέα της ανακύκλωσης, επαναχρησιμοποίησης και επισκευής, δηλαδή αποτελούν ένα αληθινό μοντέλο αειφόρου ανάπτυξης”.

Η Πολύνα Γκιόκα, από την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης παρουσίασε το νέο θεσμικό πλαίσιο για τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις με βάση τον νόμο 4019/2011 και τις ευκαιρίες που προσφέρει για την δημιουργία παρόμοιων επιχειρήσεων σε διάφορους τομείς.

Ο Λευτέρης Κεχαγιόγλου, εκπρόσωπος του Ελληνικού Δικτύου Μικρών Νησιών περιέγραψε με γλαφυρό τρόπο τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν μέχρι τώρα οι προσπάθειες να υπάρξει θεσμικό πλαίσιο για τις κοινωνικές επιχειρήσεις και ανέλυσε τις δυνατότητες και προοπτικές δημιουργίας κοινωνικών επιχειρήσεων στις νησιωτικές περιοχές.

Η Marcie Mayer περιέγραψε την προσπάθεια που κάνει η “Χαμάδα”, μια ελπιδοφόρα πρωτοβουλία συνεργασία για συλλογή – επεξεργασία βελανιδιών στην Κέα, για παραγωγή αλευριού χωρίς γλουτένη αλλά και για εξαγωγή βελανιδιών σε βυρσοδεψία στην Γερμανία.

Ο Δημήτρης Γρηγοριάδης, μέλος των Εθελοντών για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό της Ρόδου παρουσίασε μια επιτυχημένη προσπάθεια ενεργών πολιτών που ξεκίνησε από απλές εθελοντικές πρωτοβουλίες και αναπτύσσεται τώρα οργανωμένα στα θέματα συλλογής κι ανακύκλωσης χαρτιού κι άλλων υλικών.

Η Όλγα Θεοδωρικάκου, εκπρόσωπος της ΚΛΙΜΑΚΑΣ – Κοινωνικός Συνεταιρισμός “Κλίμαξ plus” & Α.Σ. “Κυκλάδες Κοινωνική Συμμαχία” παρουσίασε την εμπειρία τους από καινοτόμες πολιτικές κοινωνικής οικονομίας για την ένταξη ευπαθών ομάδων, ιδιαίτερα μέσα από δραστηριότητες στον τομέα της ανακύκλωσης χαρτιού και σίτισης αλλά και την γενικότερη σημασία της κοινωνικής καινοτομίας και της κοινωνικής αλληλεγγύης για την κοινωνική συνοχή.

Ο Μαρία από την Ισπανία, ο Μαρκ από το Βέλγιο και η Κάϊθ από την Βρετανία, εκπρόσωποι του Ευρωπαϊκού Δικτύου Κοινωνικών Επιχειρήσεων Επαναχρησιμοποίησης Rre-use παρουσίασαν παραδείγματα πετυχημένων κοινωνικών επιχειρήσεων στην επαναχρησιμοποίηση ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, ρούχων, επίπλων καθώς και στην κομποστοποίηση.

Στη συζήτηση αναδείχθηκαν, επίσης, αρκετές προτάσεις προς βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα (θεσμικό πλαίσιο, αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων, ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης κ.ά.), που δείχνει την ανάγκη να ενταθούν παρόμοιες πρωτοβουλίες και να επιδιωχθεί συστηματικός διάλογος με περισσότερους φορείς.