Το πρόβλημα του τουρισμού δεν είναι ποσοτικό

Η ποιότητα και το τελικό αποτέλεσμα στην κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία δείχνουν  την τουριστική ανάπτυξη και όχι ο υψηλός  αριθμός επισκεπτών.

Κυβερνητικά στελέχη και κυρίως  η επικεφαλής του Υπουργείου Τουρισμού κ. Κεφαλογιάννη διακηρύττουν σε κάθε ευκαιρία  ότι  η  φετινή αύξηση του τουρισμού  προς την χώρα μας είναι  επιτυχία της κυβερνητικής πολιτικής και ιδίως  του Υπουργείου της.

Ως ένα βαθμό αυτό είναι κατανοητό ώστε να αντιστρέψει το βαρύ έως και εχθρικό κλίμα που  δημιουργήθηκε εναντίον της χώρας μας λόγω της οικονομικής κρίσης και των μέτρων που  επιβλήθηκαν τα δύο τελευταία χρόνια. Και ο τουρισμός ως κλάδος της οικονομίας χρειάζεται να υπάρχει ένα ευνοϊκό κλίμα  στη χώρα μας για να αναπτυχθεί.

Αλλά η πρόσκαιρη ευημερία των αριθμών πολύ φοβάμαι ότι είναι παραπλανητική και δεν μας οδηγεί σε ασφαλή συμπεράσματα για την ουσία της τουριστικής πολιτικής που χρειάζεται η Ελλάδα. Είναι μία ίσως δημαγωγική προσέγγιση του τουρισμού και των προβλημάτων του. Το πρόβλημα του τουρισμού δεν είναι οι αριθμοί, πότε πάνω και πολλές φορές κάτω,  αλλά τα  δομικά  και θεσμικά ζητήματα που απαιτούν μια διαφορετική, υπεύθυνη  προσέγγιση με μακροχρόνιο σχέδιο  και αποτελεσματική στρατηγική.

Εξάλλου είναι γνωστό ότι εδώ και  πολλά χρόνια ο τουρισμός δεν έτυχε της  ιδιαίτερης προσοχής των Ελληνικών Κυβερνήσεων και μάλλον λειτουργούσε στον « αυτόματο πιλότο».

Αποφεύγουν δε οι κυβερνητικοί αρμόδιοι να παραδεχθούν και να ασχοληθούν επαρκώς με  αυτά που οι τουριστικοί παράγοντες γνωρίζουν και ανησυχούν, όπως:

1. Η φετινή αύξηση του τουρισμού είναι συγκυριακή λόγω της έκρυθμης κατάστασης που επικρατεί σε ανταγωνιστικές χώρες της Μεσογείου ( πχ Αίγυπτος) με αποτέλεσμα ένα μέρος των απωλειών τους να  έρθει στη χώρα μας. Το ίδιο συνέβη και το 2011 οπότε είχαμε μία αύξηση του τουριστικού ρεύματος έναντι του 2010 λόγω του πολέμου στη Λιβύη και της επανάστασης στην Αίγυπτο. Το 2012 όμως οι αφίξεις μειώθηκαν έναντι του 2011.

2. Ο Ελληνικός τουρισμός κάθε χρόνο χάνει σε ανταγωνιστικότητα αντί να κερδίζει έναντι των άλλων μεσογειακών ανταγωνιστριών χωρών. Από το 2009 μέχρι το 2012 η χώρα μας έχασε 8 θέσεις στο διεθνή γενικό δείκτη ανταγωνιστικότητας  (140 χώρες), από την 24  θέση το 2009 έπεσε στην 32 το 2013 ενώ άλλες ανταγωνιστικές χώρες όπως η Τουρκία ανεβαίνουν. Αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα για το μέλλον του τουρισμού μας και πρέπει να ανησυχεί την Κυβέρνηση και τους παράγοντες του τουρισμού, μόνο που δεν μπορεί να λυθεί με την υποβάθμιση των εργαζομένων στον τουρισμό.

3. Το κύριο συστατικό του τουριστικού μας προϊόντος που είναι το φυσικό περιβάλλον επιδεινώνεται καθημερινά από ανθρώπινες δραστηριότητες και κυβερνητικές παραλείψεις και αυτό αποτυπώνεται στο δείκτη της «περιβαλλοντικής βιωσιμότητας». Το περιβάλλον που εξακολουθεί να είναι το δυνατό μας σημείο, είναι δυστυχώς αυτό στο οποίο «επενδύουμε» λιγότερο τα τελευταία χρόνια.

4. Τα νησιά του Αιγαίου που συγκεντρώνουν το 66% του τουρισμού μας δυναμικού  αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υποδομών και υπηρεσιών όπως ενέργεια, ύδρευση, αποχέτευση, διαχείριση απορριμμάτων, κέντρα υγείας, λιμενικές διευκολύνσεις, ακτοπλοϊα,κ.α

5. Στα δε αναπτυγμένα μεγάλα τουριστικά νησιά όπως η Ρόδος, η Κρήτη και η Κως  η έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού δημιουργεί προβλήματα χωρικού  συγκεντρωτισμού και μονοκαλλιέργειας των τουριστικών δραστηριοτήτων σε βάρος των άλλων  κλάδων της οικονομίας όπως του πρωτογενή και της μεταποίησης. Η απουσία μελέτης φέρουσας ικανότητας  ενός τουριστικού τόπου  δημιουργεί  φαινόμενα « συνωστισμού» και σε πολλές περιπτώσεις  παρατηρείται  εξάντληση των φυσικών πόρων,  έλλειμα σε υποδομές και εκ τούτου  χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών.

6. Η τουριστική εκπαίδευση δέχεται επιθέσεις τα τελευταία χρόνια και αντί για αναβάθμιση βλέπουμε μια προσπάθεια υποβάθμισής της. Το πάγιο αίτημα για ανώτατες τουριστικές σχολές που θα παράγουν στελέχη για τις τουριστικές επιχειρήσεις απαντάται με την υποβάθμιση των εκπαιδευτικών τουριστικών υποδομών (βλέπε ΑΣΤΕ) η οποία θα οδηγήσει τελικά στην παραγωγή φτηνού εργατικού δυναμικού και την έλλειψη ικανών στελεχών που κάποια στιγμή θα αναπληρωθεί με εισαγόμενα στελέχη.

Αυτά είναι μερικά από τα προβλήματα που πρέπει η Πολιτεία να λάβει υπόψη της σοβαρά και να δράσει συντονισμένα  με σχέδιο και συνέπεια  εάν πράγματι ενδιαφέρεται για το μέλλον του τουρισμού στην χώρα μας , για ένα βιώσιμο τουρισμό με προοπτική και διαρκή  οφέλη και όχι των αυξημένων αριθμών λόγω συγκυριών.

Κουλούμπρης Μιχάλης
Μέλος των Οικολόγων Πράσινων