Aπολογισμός για τη διετία 2010-2011

1. Επέτειος 20 χρόνων του Συλλόγου μας

Στις αρχές του 2010 ο Σύλλογος μας γιόρτασε τα 20 χρόνια παρουσίας και δράσης του για το περιβάλλον του νησιού μας. Δημοσιεύσαμε  στον τύπο αφιέρωμα  με το ιστορικό της ίδρυσης και δράσης του. Θυμίζουμε την ακύρωση της κατασκευής μόλων σε μήκος 2 χλμ. στον όρμο Ιξιάς, την κατάργηση των αεροψεκασμών  ελαιώνων, τον αγώνα κατά της καταστροφής των αμμολόφων στην παραλία της Απολακκιάς, μήνυση για την κατάσταση στην Κοιλάδα των Πεταλούδων, επεμβάσεις στο Δημοτικό Συμβ. για τη διαχείριση  απορριμμάτων, το κυκλοφοριακό, το Πάρκο Θέρμαι κ.α. Συνεχίζεται  η έκδοση τετρασέλιδου ενημερωτικού δελτίου του Συλλόγου με τίτλο «Οικονέα Ρόδου». Κυκλοφορεί δωρεάν κάθε δίμηνο τα τελευταία 3 χρόνια.

 

2. Ενέργεια

Το ενεργειακό με τη μορφή ανεπάρκειας ηλεκτρικού ρεύματος είναι ένα σοβαρό πρόβλημα του νησιού. Αποτελεί όμως μέρος του ενεργειακού ζητήματος της χώρας αιχμή του οποίου είναι η μετατροπή της ενέργειας από κοινωνικό αγαθό σε εμπόρευμα. Η αποχώρηση δύο ιδιωτικών εταιριών ενέργειας από την αγορά δείχνει τι σημαίνει η μετατροπή ενός κοινωνικού αγαθού σε εμπόρευμα. Οι συνεχείς αυξήσεις στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος προετοιμάζουν την πλήρη ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ. Οι ΑΠΕ αντιμετωπίζονται ως πεδίο κερδοφόρων επενδύσεων από μεγάλες εταιρίες και όχι ως ο δρόμος για τη σταδιακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.

Ο Σύλλογος μας υποστηρίζει την εφαρμογή ενιαίας εθνικής  ενεργειακής πολιτικής που θα πρέπει να περιλαμβάνει:

(α). Η ενέργεια είναι κοινωνικό αγαθό και πρέπει να αποτελεί κοινωνική ιδιοκτησία

(β).  Προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας σε δημόσια και ιδιωτικά κτήρια.  Αντίστοιχη πολιτική στις συγκοινωνίες με ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς. Στήριξη ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων. Όχι  πετρελαιοκίνηση.

(γ). Οικονομικά κίνητρα για  εγκατάσταση και χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) πρώτα απ’ όλα από τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις.

(δ). Κατασκευή και λειτουργία του νέου ΑΗΣ στο νησί.

(ε). Αποκλεισμό της πυρηνικής ενέργειας, που δεν είναι ΑΠΕ, δεν είναι φθηνή και είναι εξαιρετικά επικίνδυνη.

 

3. Εναλλακτικός και βιώσιμος τουρισμός

Το περιβάλλον, φυσικό και δομημένο, αποτελεί ένα από τα κύρια αντικείμενα του τουρισμού. Διαπιστώνεται  διατάραξη της ισορροπίας μεταξύ τουρισμού και περιβάλλοντος, ιδίως σε παράκτιες περιοχές, αποτέλεσμα των «αναπτυξιακών» νόμων.

Ο Σύλλογός μας υποστηρίζει μια  βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, αρχές της  οποίας πρέπει να είναι;

(α)  Ποιοτική και όχι εκτατική ανάπτυξη. Η ισόρροπη  σχέση του τουρισμού με άλλους τομείς της οικονομίας.

(β)  Η επάρκεια φυσικών πόρων και η λειτουργία του τουρισμού με βάση την εξοικονόμηση και την προστασία τους.

(γ)  Η περιβαλλοντική προστασία να συνιστά ολοκληρωμένο τμήμα των σχεδίων τουριστικής ανάπτυξης.

(ε)  Η  υποστήριξη της ταυτότητας, του πολιτισμού και των ενδιαφερόντων του ντόπιου πληθυσμού.

 

4. Νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ [ Η πράσινη ανάπτυξη]

Το νομοσχέδιο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας [ΑΠΕ] κατόρθωσε

να στρέψει εναντίον του το μεγαλύτερο μέρος των φορέων και κινήσεων πολιτών που παγίως ασχολούνται και υποστηρίζουν τις ΑΠΕ. Μεταξύ άλλων οδηγεί στη:

1. Κατάληψη μεγάλων εκτάσεων δημόσιας (δωρεάν) γης και μετατροπή τους σε πάρκα γιγάντιων ανεμογεννητριών, παραβλέποντας την ύπαρξη  οικοσυστημάτων και μοναδικών φυσικών τοπίων.
2. Απαξίωση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενώ η χωροταξία αντιμετωπίζεται ως περιττή πολυτέλεια. Οι τοπικές κοινωνίες  για να μην αντιδράσουν «δωροδοκούνται»  με την εκτέλεση μικρών έργων που έχουν ανάγκη.
3. Η εξοικονόμηση ενέργειας που θα έπρεπε να είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, πέρασε στα « ψιλά» του νομοσχεδίου.

Ενώ η εκτίμηση των πραγματικών αναγκών σε ενέργεια της χώρας μας δεν έχει ακόμη εξακριβωθεί, οι αιτήσεις μεγάλων εταιριών για άδειες εγκατάστασης ΑΠΕ καλύπτουν πολλαπλάσιες των σημερινών αναγκών. Εμείς πιστεύουμε ότι οι πηγές ενέργειας πρέπει να θεωρούνται δημόσιος πλούτος, διότι: οι εκτάσεις που χρησιμοποιούνται είναι συνήθως δημόσιες, οι επιχορηγήσεις βαρύνουν την κοινωνία, ενώ δημόσια είναι και  τα δίκτυα της ΔΕΗ που χρησιμοποιούνται.

Ένα άλλο μοντέλο για τις ΑΠΕ είναι εφικτό και προδιαγράφεται ως εξής:

1. Ο σχεδιασμός και η παραγωγή να περνάει από  κοινωνικό έλεγχο
2. Προτεραιότητα στην ενίσχυση τοπικών αποκεντρωμένων συστημάτων ΑΠΕ με ενθάρρυνση για τη συμμετοχή της ΤΑ, συνεταιρισμών, οικιακών καταναλωτών  κλπ.
3. Προσεκτική χωροθέτηση των μεγάλων εγκαταστάσεων ΑΠΕ, ώστε να προστατεύονται αναντικατάστατα αγαθά όπως η βιοιποικιλότητα, οι φυσικοί πόροι, τα σπάνια τοπία, η πολιτιστική κληρονομιά.
4. Εξοικονόμηση ενέργειας με ενίσχυση της θερμομόνωσης, των συστημάτων κεντρικής θέρμανσης, τη χρήση  ΑΠΕ.
5. Εγχώρια παραγωγή τεχνολογικού υλικού ΑΠΕ για να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας.
6. Διαχείριση αστικών στερεών αποβλήτων [ΑΣΑ]

Υποστηρίζουμε τη λύση της ανακύκλωσης στην πηγή, που οδηγεί στην ελάττωση του όγκου τους και την ανάκτηση πολύτιμων υλικών, ενώ έχει συγκριτικά μικρό κόστος. Η μεγάλη ανταπόκριση στην ανακύκλωση χαρτιού που γίνεται στην πόλη με πρωτοβουλία της ομάδας «Εθελοντές Ρόδου για το περιβάλλον και τον πολιτισμό» αποδεικνύει ότι ο κόσμος είναι ώριμος και η ανακύκλωση όλων των στερεών αποβλήτων είναι εφικτή. Η ΤΑ όμως τα τελευταία χρόνια επαγγέλλεται  την επικίνδυνη και ακριβή λύση της καύσης.  Η καύση προωθείται από μεγάλες εργοληπτικές εταιρίες και Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, γιατί τα κέρδη με τη μέθοδο αυτή είναι μεγάλα. Αντίστοιχα μεγάλα είναι και τα τέλη που θα επιβαρύνουν τους δημότες.

 

6. Χωροταξικός σχεδιασμός και Τουρισμός

Η απουσία χωροταξικού σχεδίου του νησιού, η διατήρηση της εκτός σχεδίου δόμησης και η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων έχουν αλλοιώσει το φυσικό τοπίο με ιδιαίτερα σοβαρές επιπτώσεις στις παράκτιες ζώνες.  Η υπερκατανάλωση ζωτικών φυσικών πόρων κυρίως νερού και ενέργειας, η αποψίλωση δασών, η καταπάτηση και αλλαγή χρήσης γεωργικής γης, η αδυναμία χωροθέτησης οχλουσών χρήσεων (δεξαμενών καυσίμων, λατομείων, νέος Σταθμός ΔΕΗ κ.α.) έχουν τις ρίζες τους στην απουσία χωροταξικού σχεδιασμού.

Ο Σύλλογος στις συχνές παρεμβάσεις του τοποθέτησε τα θέματα αυτά συνολικά αφού είναι αλληλένδετα και ζητά επίμονα την σύνταξη χωροταξικού σχεδίου που θα δώσει τις κατευθύνσεις για τις λύσεις τους.

Το πρώτο χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισμό θεσπίστηκε το 2009.   Αργότερα τροποποιήθηκαν άρθρα σε βάρος της προστασίας ευαίσθητων περιοχών (ακτές, προστατευόμενες περιοχές) η οικοδόμησή των οποίων γίνεται πλέον χωρίς περιορισμούς και  όρους  περιβαλλοντικής και πολεοδομικής  προστασίας.   Μαζί με άλλους φορείς ο Σύλλογος μας αντέδρασε έντονα στο νόμο αυτό.

Η  κυβέρνηση ξεκίνησε πάλι διαδικασίες για την επανεξέταση όλου του πλαισίου του χωροταξικού σχεδιασμού για τον τουρισμό.

 

7. Καταπατήσεις δημοσίων εκτάσεων

Το φαινόμενο των καταπατήσεων δημοσίων εκτάσεων βρίσκεται σε έξαρση, ενισχυόμενο από την απουσία χωροταξικού σχεδίου.  Οι καταπατητές επιδιώκουν να εξαγοράσουν  από το Δημόσιο τα καταπατημένα με ευτελές τίμημα και με δόσεις, με σκοπό την οικοπεδοποίησή τους. Η απουσία συστηματικών ελέγχων από τις Δημόσιες υπηρεσίες ενισχύει το πρόβλημα. Ο Σύλλογος έχει καταθέσει στις αρχές όσα στοιχεία έχει συγκεντρώσει.

 

8. Κυκλοφοριακό της πόλης

Το κυκλοφοριακό πρόβλημα αντιμετωπίζεται τα τελευταία χρόνια από την ΤΑ ως ζήτημα χώρων στάθμευσης των ι.χ. αυτοκινήτων στο κέντρο της πόλης. Η εξασφάλιση όμως περισσοτέρων χώρων θα οδηγήσει περισσότερα οχήματα στο κέντρο. Ο Σύλλογος έχει επιμείνει στον επανασχεδιασμό των αστικών συγκοινωνιών, ώστε τα μέσα μαζικής μεταφορά (μ.μ.μ.) να αντικαταστήσουν το ι.χ., να διευκολυνθεί η χρήση ποδηλάτου και η κίνηση των πεζών στο κέντρο. Τα μέτρα αυτά πρέπει να συνοδευτούν με αυστηρή εφαρμογή πολεοδομικού σχεδίου όπου θα προβλέπεται η χωροθέτηση όλων των λειτουργιών της πόλης (δικαστήρια, συγκοινωνιακές αφετηρίες, σχολεία, αγορές)

 

9. Εκποιήσεις δημοσίων εκτάσεων  Νόμος «Fast track»

Με πρόσχημα την οικονομική κρίση η Κυβέρνηση  προχώρησε χωρίς διαβούλευση στη ψήφιση του ν.4002/2011 («Προώθηση τουριστικών επενδύσεων, κλπ»), για την εκποίηση παραλιακών δημοσίων εκτάσεων για τουριστική εκμετάλλευση και με διαδικασίες «εξπρές» παρακάμπτοντας την πολεοδομική και περιβαλλοντική νομοθεσία. Οι νέες νομοθετικές ρυθμίσεις προβλέπουν σημαντικά κίνητρα (οικονομικά και πολεοδομικά), για τη δημιουργία σύνθετων τουριστικών συγκροτημάτων.

Στη Ρόδο η εκποίηση αφορά έκταση 1.500 στρ. στην παραλία Αφάντου, στην παραλία της «Τσαμπίκας»  και σε έκταση 80.000 στρ. στην περιοχή της Κατταβιάς. Μαζί με άλλους φορείς ο Σύλλογος μας αντέδρασε και με ανακοίνωση τους κάλεσαν  σε συστράτευση ενάντια στο ξεπούλημα των εκτάσεων αυτών για τους εξής λόγους :

1. Στη Ρόδο δεν υπάρχει  ανάγκη να προστεθούν άλλες ξενοδοχειακές κλίνες
2. Καμία καινούργια τουριστική μονάδα δεν πρέπει να χωροθετηθεί σε παραλιακή ζώνη
3. Οι λίγες αδόμητες παραλιακές εκτάσεις, οι τόποι φυσικού κάλλους ανήκουν στον Ροδιακό λαό και πρέπει να παραχωρηθούν στον Δήμο.
4. Παρατηρούνται έντονα προβλήματα με την εξάντληση των φυσικών πόρων (νερό, ενέργεια) αλλά και με τις υπάρχουσες υποδομές.
5. Έργα διατήρησης και βελτίωσης του ροδίτικου τοπίου πρέπει να είναι η πρώτη και βασική προτεραιότητα

Ο Δήμος Χάλκης ανακοίνωσε την παραχώρηση της Αλιμνιάς σε ιδιώτη εφαρμόζοντας το ν. περί «Επιτάχυνσης Στρατηγικών Επενδύσεων». Οι περιβαλλοντικοί σύλλογοι του νησιού εξέδωσαν κοινό δελτίο τύπου.

 

10. Τo 2011 Διεθνές έτος δασών

Το  2011 κηρύχθηκε  Διεθνές έτος δασών από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, με σκοπό τη στήριξη της προσπάθειας για βιώσιμη διαχείριση, προστασία και ανάπτυξη των δασών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ο δασικός πλούτος της Ρόδου έχει υποστεί μεγάλες καταστροφές από  πυρκαγιές. Άλλοι λόγοι συρίκνωσης των δασών είναι οι καταπατήσεις και αποψιλώσεις, οι αυθαίρετες χρήσεις (οικοπεδοποίηση). Ο Σύλλογος μας έχει προτείνει μέτρα για την αντιμετώπιση της καταστροφής των  δασών που έχουν απομείνει στο νησί, όπως:

1. Επείγουσα θεσμοθέτηση και εφαρμογή του δασικού κτηματολογίου.
2. Κατάργηση των νόμων που ευνοούν τον αποχαρακτηρισμό δασών.
3. Ενίσχυση των μέτρων  πρόληψης  δασοπυρκαγιών.
4. Συστηματικές αναδασώσεις με παράλληλη προστασία των αναδασωμένων περιοχών από την ανεξέλεγκτη βόσκηση, υλοτομία.
5. 4^ο Διεθνές Αντιπυρηνικό Φεστιβάλ Ρόδου

Οι θέσεις μας για την πυρηνική ενέργεια είναι σαφείς: Δεν πρόκειται για ΑΠΕ, δεν είναι φθηνή αν υπολογιστεί το κόστος εξόρυξης ουρανίου και κατασκευής  πυρηνικού σταθμού και είναι πολύ επικίνδυνη, ιδίως σε μια πολιτικά ασταθή περιοχή όπως η ανατολική Μεσόγειος. Μετά το Τσερνόμπιλ και τη Φουκουσίμα δεν πρέπει να υπάρχει καμία ανοχή προς την πυρηνική ενέργεια.

Στο 4^ο Διεθνές Αντιπυρηνικό Φεστιβάλ Ρόδου, που οργάνωσε το Αντιπυρηνικό Παρατηρητήριο Μεσογείου (ΑΠΜ) το Σεπτέμβρη, ο Σύλλογος μας συμμετείχε ως συνδιοργανωτής σε δύο εκδηλώσεις του Φεστιβάλ. Συγκεκριμένα:

μαζί με το ΑΠΜ και την Κινηματογραφική Λέσχη Ρόδου «Θέασις» στην πρώτη προβολή στη Ρόδο, του ντοκυμαντέρ της Νέλλης Ψαρρού με τίτλο «Golfland» και μαζί με το ΑΠΜ και την Πρωτοβουλία «Κοινόν Δωδεκανησίων», εκδήλωση για τη δημόσια περιουσία και τον Εφαρμοστικό Νόμο 3986/2011, με εισηγητή τον ομότιμο καθηγητή της Νομικής Σχολής  Κώστα Μπέη.

 

11. Προστασία υγροτόπων

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα Υγροτόπων ο Σύλλογος μας  με ανακοίνωση του στα ΜΜΕ ζήτησε την παρέμβαση των αρμοδίων αρχών προκειμένου να προστατευθούν όλοι οι υγρότοποι της Ρόδου (22 καταγεγραμμένοι) από ενέργειες που τους απειλούν όπως μπαζώματα και ρύπανση. Τονίσαμε ότι οι υγρότοποι ως φυσικοί χώροι περικλείουν οικοσυστήματα με πολύ σημαντικές λειτουργίες.

Θέσαμε υπόψη των αρμοδίων σειρά μέτρων για την προστασία των υγροτόπων: απαγόρευση της ρίψης κάθε είδους αποβλήτων και μπάζων στα ρέματα και  αυστηρή απαγόρευση του  κυνηγιού και το ψαρέματος.

 

Επίλογος

Ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Νήσου Ρόδου ήταν παρών και έλαβε θέση σε όλα τα σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα της πόλης και του νησιού, προβάλλοντας τεκμηριωμένες προτάσεις τις οποίες κατέθεσε στις τοπικές αρχές και τα κόμματα και προσπάθησε να κάνει γνωστές στους Ροδίτες. ‘Ολο και περισσότεροι νέοι  αρχίζουν να ενδιαφέρονται για τα προβλήματα αυτά. Ελπίζουμε  ότι πολλοί από αυτούς θα πλαισιώσουν και το σύλλογό μας.  Υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερη και δραστήρια συμμετοχή όλων.