ΦΥΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ «Αγριολούλουδα και Ορχιδέες της Ρόδου»

Εισαγωγή

Ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος νήσου Ρόδου συμπληρώνει φέτος 30 χρόνια ενεργής παρουσίας και δράσης στα περιβαλλοντικά ζητήματα του νησιού μας.

Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 1989 από μία μικρή ομάδα συμπολιτών μας, οικολογικά ευαισθητοποιημένη και με όρεξη για ανιδιοτελή προσφορά στον τόπο μας. Την κύρια αφορμή της ίδρυσης έδωσε η καταστροφική πυρκαγιά του 1987 η οποία έκαψε ένα μεγάλο μέρος του δασικού μας πλούτου και η αναδάσωση που ακολούθησε εκείνη την περίοδο.

Την επέτειο των 30 χρόνων μας θεωρήσαμε χρήσιμο να την εορτάσουμε μαζί με         τους συμπολίτες μας εκδίδοντας το παρόν λεύκωμα με τίτλο «Φυσικά Οικοσυστήματα, Αγριολούλουδα και Ορχιδέες της Ρόδου» δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε πολλούς από εμάς να θαυμάσουν το φυσικό μας περιβάλλον και τη χαρά να γνωρίσουν  τη χλωρίδα της Ρόδου.

Βεβαίως  και άλλοι σπουδαίοι λόγοι συνέβαλαν στην έκδοση αυτή:

 α) να παρουσιάσουμε τα φυσικά οικοσυστήματα της Ρόδου, την κατάσταση στην οποία βρίσκονται και τους πιθανούς  κινδύνους που διατρέχουν. Την ανάγκη να πάρουμε ορισμένα μέτρα ώστε να σταματήσουν οι απειλές που δημιουργούν την περαιτέρω υποβάθμισή τους.

 β)  να αναδείξουμε τους φυσικούς μας βιότοπους και την σπάνια αυτοφυή χλωρίδα που φιλοξενούν, καθώς και την προσπάθεια που όλοι μαζί θα πρέπει να κάνουμε για να βελτιώσουμε την κατάσταση αυτών, ώστε με την καλή  λειτουργία τους να  αυξηθεί στο άμεσο μέλλον ο αριθμός όλων των ειδών και γενικά η βιοποικιλότητα στο νησί μας.

γ) να ενημερώσουμε το κοινό, τους νέους και ιδιαίτερα  τους μαθητές όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, καθώς και τους διάφορους Φορείς  του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα π.χ. Σωματεία, Πολιτιστικούς Συλλόγους, Επιμελητήρια, Επαγγελματικές Ενώσεις  σχετικά με τη φύση της Ρόδου.

Η έκδοση αυτή έρχεται να προστεθεί και σε άλλες εκδόσεις   που έκανε ο Σύλλογος μας  στο παρελθόν,

α) την έκδοση – μελέτη με τίτλο «Επισκόπηση των παραλιών της Ρόδου» από οικολογικής άποψης που έγινε το 1995 με τη συνεργασία του διεθνούς φήμης γνωστού Άγγλου βοτανολόγου και συγγραφέα, κ. Lance Chilton, και

β)  τις  διμηνιαίες εκδόσεις του περιοδικού «ΟΙΚΟΝΕΑ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ» η οποία δυστυχώς διεκόπη λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων.

Το λεύκωμα αυτό χωρίζεται σε 5 κεφάλαια

1. Την εισαγωγή 2. Τα φυσικά οικοσυστήματα 3. Τη χλωρίδα της Ρόδου 4. Τα αυτοφυή αγριολούλουδα και 5. Τις ορχιδέες της Ρόδου.

Το λεύκωμα  περιλαμβάνει ένα μόνο μέρος της αυτοφυούς χλωρίδας που φύεται στη Ρόδο, είναι δηλαδή μία πρώτη γνωριμία του κοινού με τη χλωρίδας μας και σκοπό έχει να κινήσει το ενδιαφέρον όλων μας για τις ομορφιές του φυσικού μας περιβάλλοντος. Βλέποντας κανείς και θαυμάζοντας αυτά τα όμορφα δημιουργήματα της φύσης,τα αγριολούλουδα και τα σπάνια είδη των ορχιδέων  δημιουργούνται άρρηκτοι  δεσμοί αγάπης και η ανάγκη για την προστασίας τους.

Τα φυσικά οικοσυστήματα

Η Ρόδος είναι ένα προικισμένο νησί σε φυσικές ομορφιές  σε αυτοφυή χλωρίδα και πανίδα. Λόγω της θέσης της στο νοτιοανατολικό τμήμα της Μεσογείου, του εύκρατου κλίματος, της ηλιοφάνειας και των άφθονων νερών, έχει από οικολογικής άποψης σημαντικά χερσαία και θαλάσσια οικοσυστήματα.

Όμως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ανησυχητική τάση συνεχούς υποβάθμισης των οικοσυστημάτων αυτών και των βιοτόπων τους. Τα δάση μας, οι υγρότοποι, οι φρυγανότοποι, οι παράκτιες ζώνες και τα θαλάσσια οικοσυστήματα με τους βιότοπους της χλωρίδας και της πανίδας απειλούνται καθημερινά από διάφορες αιτίες. Αποτέλεσμα αυτών των απειλών είναι η σταδιακή υποβάθμιση  και η μείωση της ποικιλίας των έως και η εξαφάνιση πολλών ειδών του φυτικού μας πλούτου.

Οι κυριότερες απειλές προέρχονται,

1. Από τον άνθρωπο με τις βλαβερές επεμβάσεις του στο περιβάλλον. Πυρκαγιές, εκχερσώσεις σε δασικές ζώνες, ανεξέλεγκτη βόσκηση  σε περιοχές που περιλαμβάνονται στην Natura 2000 όπου προστατεύεται η χλωρίδα και οι βιότοποί τους, η μόλυνση των υγροτόπων με απόβλητα, οι ρίψεις σκουπιδιών, η παράνομη υλοτομία είναι μόνο μερικές από τις καταστροφές που γίνονται.
2. Από φυσικά αίτια, λόγω των κλιματικών συνθηκών και αλλαγών, παρατεταμένη ξηρασία, έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες, θύελλες κ.α.
3. Από την άναρχη δόμηση σε δασικές περιοχές, σε βουνά, από την συγκέντρωση των τουριστικών δραστηριοτήτων στις παράκτιες κυρίως ζώνες χωρίς χωροταξικό σχεδιασμό  και έλεγχο της φέρουσας ικανότητας των περιοχών αυτών,  έχουν δημιουργηθεί  σοβαρές και μη αναστρέψιμες βλάβες στο φυσικό περιβάλλον, με επιπτώσεις στους φυσικούς πόρους και στην ποιότητα του τουρισμού της Ρόδου.
4. Ακόμη τελευταία παρατηρούνται έντονες επεμβάσεις που πρέπει επειγόντως να ελεγχθούν σε ρέματα και ποτάμια με ρίψεις μπαζών, με καταπατήσεις δημοσίων εκτάσεων, με εκχερσώσεις για τη δημιουργία παράνομων δραστηριοτήτων π.χ. κτηνοτροφικών μονάδων, περιφράξεις και  στήσιμο αυθαίρετων κατασκευών. Όλα αυτά λειτουργούν δυστυχώς σε βάρος των φυσικών περιοχών που σε πολλές περιπτώσεις περιλαμβάνουν εξαιρετικούς βιότοπους της χλωρίδας και πανίδας.

Ο Σύλλογός μας εκτιμά ότι πλέον το νησί της Ρόδου δεν αντέχει άλλο αυτό το μοντέλο ανάπτυξης που εφαρμόστηκε τα προηγούμενα χρόνια με άναρχο τρόπο χωρίς σχεδιασμό και εφαρμογή των αρχών της χωροταξίας. Το μοντέλο αυτό ενθάρρυνε και επέκτεινε τις απειλές ενάντια στην χλωρίδα και πανίδα του νησιού μας. Είμαστε λοιπόν αντίθετοι στις παράνομες και καταστροφικές ενέργειες που αφορούν το περιβάλλον και σε ότι απειλεί την ισορροπία μεταξύ της φύσης και της  ανάπτυξης. Η έννοια της αειφόρου ανάπτυξης είναι το κλειδί για μια μακροχρόνια βιώσιμη ανάπτυξη  με οφέλη για όλους.

Γενικά ανησυχούμε για την απειλή και τη συνεχιζόμενη υποβάθμιση του φυσικού μας περιβάλλοντος. Γι΄ αυτό σήμερα  κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου σε όλους τους συμπολίτες μας, στους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες στις διάφορες  επαγγελματικές τάξεις αλλά κυρίως στη Δημοτική και Περιφερειακή Αρχή  ότι πρέπει επί τέλους να πάρουμε σοβαρά μέτρα που να βάλουν ένα τέλος στην ασυδοσία ορισμένων και στην περαιτέρω υποβάθμιση του φυσικού μας χώρου.

O Σύλλογος θέλει επίσης να τονίσει ότι η προστασία και η υγεία του των φυσικών μας περιοχών αναδεικνύει τη Ρόδο και συμβάλει στην αειφόρο οικονομική της ανάπτυξη και η ευθύνη αυτή αφορά όλους μας. Το περιβάλλον είτε θέλουμε είτε όχι να το αναγνωρίσουμε  είναι ο πόρος πάνω στον οποίο στηρίχθηκε και στηρίζεται με τον τουρισμό η οικονομία του τόπου μας. Αυτό δεν χωράει καμία αμφισβήτηση.

Τέλος θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλα τα τοπικά μέσα ενημέρωσης που επί σειρά ετών αναδεικνύουν τα προβλήματα του περιβάλλοντος της Ρόδου και προβάλλουν  συνεχώς το έργο του Συλλόγου μας.

 

Για τον Σύλλογο,

Ο Πρόεδρος
Μιχάλης Κουλούμπρης